4 اثر از 14 اثر ثبت شده از آثار ملی ایران در شهرستان مهریز

1- سرو منگاباد (شماره ثبت 9 تاریخ ثبت 2/10/87)

در شهرستان مهریز استان یزد سرو 1400 ساله ای است که هنوز مورد توجه مردم است و از آن به عنوان یک اثر مقدس مربوط به دوره ساسانی نگهداری می شود. این درخت تک پایه ، دارای 4 شاخه اصلی و شاخه های فرعی فراوان است و ارتفاعش به 14 متر می رسد. این درخت را انسان کاشته است و تکثیرش نیز از طریق کاشت نهال صورت می گیرد.

سرو 1400 ساله منگاباد هنوز جوان و شاداب است و رشد قابل توجهی در آن مشاهده می شود. این درخت کهنسال نهمین اثر طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی است.

سرو منگاباد قدمت و ماندگاری بالایی دارد ، از بذرش درتحقیق و تکثیر و سازگاری گونه(استفاده ژنتیکی) استفاده می شود و نشانی از تمدن و اصالت منطقه را با خود دارد.

2-کوه ارنان

اثر 208 میلیون ساله ای مربوط به دوره ژوارسیک از دوران سوم زمین شناسی ، کوه ارنان در شهرستان مهریز یزد قرار دارد و یکی از تک کوه های نادر ایران مرکزی به شمار می آید. این کوه از منظر زمین شناسی ، تاریخی(سنگ نگاره ها و قنات) و هم از منظر طبیعی و اجتماعی(وجود چشمه و در پی آن ایجاد روستا و مسکن گزیدن مردم) دارای اهمیت است.

کوه ارنان منفرد است ، دو تا دورش را دشت فراگرفته ؛ این اثر آتشفشانی و دارای پرتگاه است و غارهای طبیعی را نیز در دل خود محافظت می کند.

در دامنه شرقی اش نیز چشمه ای وجود دارد که درختان انجیر وحشی ، درمنه ، خارشتر ، گز و شور و ... اطراف را سیراب می کند . این کوه از نظر مردم منطقه و استان با ارزش تلقی می شود . معتقدند در سمت شرق آن ردپایی بر سنگ نقش بسته است که متعلق به امام علی(ع) است . این مکان هم اکنون به عنوان قدمگاه مورد توجه و علاقه ویژه مردم قرار دارد.

کوه ارنان یزد به عنوان هشتمین میراث طبیعی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

3-محدوده کوهریگ (شماره ثبت 12 تاریخ ثبت 2/10/87)

دوازدهمین میراث طبیعی ملی هم سهم استان یزد شهرستان مهریز است؛ قدمت این اثر به اواخر عصر پلیوستوسن (عصر اول دوره کواترنری) برمی گردد.

کوهریگ را در واقع تپه ای متشکل ازماسه و ریگ تشکیل می دهد که بر اثر فرسایش و انباشت حاصل از باد به مرور زمان حجیم شده و به « کوهریگ» شهرت یافته است . به نظر می آید هسته اول پیدایش آن به به اواخر دوره ژئومورفولوژیکی کم نظیر در استان و کشور علاوه بر آنکه یک اتفاق طبیعی و جذاب گردشگری است نشانه ای از تعامل محیطی در طول زمان است؛ در واقع دسترنج طبیعت است که معرفی و حفظ و نگهداری آن برای نسل های آینده این منطقه سودمند خواهد بود.

کوهریگ 30 متر ارتفاع دارد و رنگ آن شیری و زرد روشن است.

این کوه رازدار یکی از باورهای مردم منطقه نیز هست(مهر حضرت علی(ع) ) . مردم منطقه معتقدند در دل آن سنگ کوچکی جا دارد که تصویر یک مرد عرب به همراه کلمات الله ، محمد  و علی بر روی آن کنده شده است.

این سنگ را به نام مهر حضرت علی(ع) می شناسند و برایشان مقدس است.

4-چنار تنگ چنار (شماره ثبت 11 تاریخ ثبت 2/10/87)

یازدهمین اثر ثبت شده در فهرست آثار طبیعی ملی نیز چنار « تنگ چنار» است. چنار 1200 ساله ای که در تنگه طبیعی مهریز یزد قرار گرفته و از دوطرف در محاصره کوه است. این چنار تک پایه با 19 متر ارتفاع و 3 متر قطر ، 11 شاخه فرعی دارد . رشد این درخت به تازگی کند شده و در قسمت درونی تنه خسارت نوعی چوب خوار یا موریانه مشهود است.

چنار تنگ چنار از دیرباز محل استراحت و تجمع مردم در ماه های گرم سال بوده است و مردم برای استراحت در کنار آب جاری آن اتراق می کنند.

در فرهنگ عامه ، این درخت را هم محترم می دارند و معتقدند هر هزار سال یکبار این چنار آتش گرفته و احیا می شود.